Data krijgt pas betekenis wanneer het zorgvuldig wordt beheerd, gedeeld en geduid. De datasteward speelt daarin een sleutelrol door de kwaliteit, interpretatie en toepasbaarheid van data te bewaken, vertelt Corien, CIO bij Sensire. Daarom heeft Sensire deze functie stevig belegd binnen de organisatie. Yvanka vervult de rol van datasteward en combineert die met haar werk als wijkverpleegkundige en verpleegkundig onderzoeker. Dankzij die mix kent ze de praktijk van binnenuit en weet ze hoe je data vertaalt naar bruikbare informatie.
Links: Corien Veeneman, Rechts: Yvanka Klein Holte
Domeinoverstijgend werken in GERDA
Een belangrijk deel van Yvanka’s rol als datasteward speelt zich af binnen GERDA, de regionale datawerkplaats waarin zorg- en maatschappelijke organisaties gegevens veilig en onder afspraken met elkaar delen. Deelnemende partijen zijn onder meer ziekenhuizen, huisartsenposten, verschillende VVT-organisaties, de GGD en een medisch servicecentrum.
Binnen die samenwerking draait het om gezamenlijke, vooral exploratieve analyses die organisaties vrijwillig uitvoeren om domeinoverstijgende zorg te verbeteren. Yvanka: “We beginnen altijd bij dezelfde kernvragen: wat willen we precies weten, waarom willen we dat weten en welke data hebben we daarvoor? Vanuit dat vertrekpunt bepaal ik wat beschikbaar en bruikbaar is, en hoe we data verantwoord kunnen inzetten.”
Corien benadrukt hoe belangrijk deze stap is. “Je kunt pas met elkaar leren als je over hetzelfde praat. De datasteward houdt overzicht, bewaakt de kwaliteit en zorgt ervoor dat definities en context kloppen. Dat maakt samenwerking veel sterker.”
Een concreet voorbeeld: valpreventie
Een van de regionale projecten waar Yvanka bij betrokken is, richt zich op een predictiemodel om vallen te voorspellen. Daarbij wordt onderzocht of bestaande registraties kunnen helpen voorspellen welke cliënten een verhoogd risico hebben om te vallen. “In plaats van allerlei extra vragenlijsten in te vullen, kijken we wat er al ligt,” vertelt Yvanka. “We verzamelen data uit verschillende domeinen en brengen die bij elkaar om patronen te herkennen. Die inzichten helpen om eerder in te grijpen en zo valincidenten te voorkomen.”
De betrokkenheid van meerdere partijen maakt het onderzoek krachtig: ziekenhuizen, huisartsenposten, VVT-organisaties, het medisch servicecentrum en de GGD leveren ieder een deel van de puzzel. De aangeleverde data wordt momenteel geanalyseerd door data scientists.
"De datasteward houdt overzicht, bewaakt de kwaliteit en zorgt ervoor dat definities en context kloppen. Dat maakt samenwerking veel sterker."
De datasteward binnen KIK-V
Ook binnen KIK-V is een dergelijke rol van belang. Anders dan in GERDA zijn de vragen en definities hier vooraf vastgelegd, maar regie op de data blijft nodig. Via het datastation zorgt Yvanka ervoor dat de juiste gegevens op de juiste manier worden aangeleverd aan de informatie-vragende partijen. “In beide situaties draait het erom dat data iets oplevert,” zegt ze. “Betere keuzes, minder dubbel werk en inzichten waar professionals verder mee komen.”
Inzichten door de verbinding tussen zorg en data
De datasteward kun je zien als brug tussen de zorg en data. Iemand die weet wat er in de zorgprocessen wordt vastgelegd en de betekenis en kwaliteit van data kan duiden.
Yvanka omschrijft haar rol ook wel als een combinatie van vraagverheldering, verbinding en afstemming. “Bij vraagverheldering kijk ik welke zorgvraag er écht achter een analyse zit. Verbinding gaat over het bij elkaar brengen van organisaties en datasets, en het maken van afspraken over wat wel en niet gedeeld mag worden. En bij afstemming werk ik met data-analisten aan wat technisch haalbaar is en welke gegevens of kenmerken nodig zijn om een vraag goed te beantwoorden. Die drie pijlers horen bij elkaar: zonder een duidelijke vraag en goede afspraken krijg je geen betrouwbare analyse.”
Volgens Corien wordt dat verschil meteen zichtbaar: “Zodra duidelijk is wie welke rol heeft, zie je dat de samenwerking professioneler wordt en dat de kwaliteit van analyses stijgt.”
"Gebruik data vooral op een manier die het werk van zorgprofessionals makkelijker maakt, niet zwaarder. Als dat lukt, ga je echt vooruitgang zien."
Uitdagingen en randvoorwaarden
Datagedreven werken kent ook uitdagingen. De grootste zit volgens Yvanka in de verschillen tussen organisaties. “Iedereen werkt met andere systemen en registreert gegevens op een eigen manier. Dat maakt vergelijken ingewikkeld. Je moet die verschillen eerst begrijpen voordat je betrouwbare inzichten kunt halen.”
Binnen KIK-V wordt dit probleem ondervangen door het kennismodel, dat definities standaardiseert. Dat helpt bij zowel landelijke als regionale uitvragen. Maar ook binnen Sensire zelf is bewust registreren belangrijk. “Hoe een verpleegkundige iets noteert, bepaalt direct de kwaliteit van de data. We willen dat verbeteren zonder extra administratieve last.”
Toekomst en ontwikkeling
De techniek ontwikkelt zich snel, merkt Yvanka. AI maakt het bijvoorbeeld mogelijk om automatisch te rapporteren of patronen te herkennen. “Dat biedt kansen, maar je moet steeds de verbinding met de praktijk houden. Data moet niet alleen kloppen, maar ook betekenis hebben voor de mensen die ermee werken.”
Wat kunnen andere organisaties leren?
Alles begint bij eigenaarschap, stelt Corien. “Weet welke data je hebt, onder welke voorwaarden je die deelt en hoe je tot betrouwbare informatie komt. Een datasteward helpt daarbij.” Yvanka vult aan: “Gebruik data vooral op een manier die het werk van zorgprofessionals makkelijker maakt, niet zwaarder. Als dat lukt, ga je echt vooruitgang zien.”