NZa-bestuurslid Wim Sijstermans: "Je hebt vanaf dag 1 profijt van KIK-V"
Wim Sijstermans kan er bijna lyrisch over worden. Zo groot vindt het bestuurslid van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de voordelen van KIK-V. Werken met KIK-V betekent winst voor alle partijen: zorgorganisaties, informatievragende ketenpartners en – misschien wel het belangrijkste – cliënten en mantelzorgers, zo is zijn overtuiging. "Ongeacht de mate van volwassenheid van je IT-structuur kan je er als zorgorganisatie vanaf dag 1 profijt van hebben. We hebben met KIK-V echt goud in handen. Goud dat ook voor andere partijen in de zorg straks goed te gebruiken is. Hoe meer zorgorganisaties meedoen, hoe groter het voordeel."
Gegevens ontsluiten bij de bron
De NZa, een van de partijen die informatie uitvraagt bij organisaties in de verpleeghuiszorg, is vanaf het prille begin bij KIK-V betrokken. De doelstelling, zo brengt Sijstermans in herinnering, was tweeledig: de uitwisseling van kwaliteitsinformatie stroomlijnen en informatie waar mogelijk hergebruiken. "Waar het in de kern nu op neerkomt, is vooral dat laatste. KIK-V stelt ons in staat om veel meer gegevens te hergebruiken doordat we ze ontsluiten bij de bron: bij de zorgorganisatie zelf. Daar gaat iedereen enorm veel plezier aan beleven."
KIK-V helpt zorgorganisaties hun gegevens volgens gemaakte afspraken digitaal ‘klaar te zetten’, die vervolgens door geautoriseerde partijen kunnen worden bevraagd. Daardoor wordt het mogelijk de gegevensuitvraag veel meer te automatiseren vindt Sijstermans: een ‘win-win-situatie’ voor zowel de ketenpartner als de zorgorganisaties. Wel is hij zich er terdege van bewust dat niet alle zorgorganisaties bezig zijn met dit soort grote organisatieveranderingen, zeker nu de gevolgen van corona nog dagelijks voelbaar zijn. "Maar uiteindelijk zullen organisaties zich dankzij minder administratieve lasten juist meer kunnen richten op waar het echt om gaat: de zorg voor de cliënt."
Eenduidigheid in definities
Als eerste voordeel noemt Sijstermans de eenduidigheid van de definitie van gegevens. "De afgelopen tijd hebben deskundigen van KIK-V, met alle betrokken partijen, zich daarover gebogen: wat bedoelen we nou precies, hebben we het over hetzelfde? Een simpele vraag als: hoeveel personeelsleden heeft je organisatie in dienst, levert algauw 2 of 3 verschillende antwoorden op. Gewoon omdat de ene organisatie fte’s telt en de andere het aantal medewerkers bijvoorbeeld. Een eenduidige definitie betekent dat je op dezelfde vragen eenzelfde soort antwoorden krijgt. Daardoor kun je uitkomsten veel beter met elkaar vergelijken."
De eenduidigheid van definities biedt zorgorganisaties al voordelen vanaf het moment dat zij aan KIK-V deelnemen, benadrukt Sijstermans. "Het is een inspanning die zich dubbel en dwars terugverdient. Maar ik zeg ook: stop daar niet met je digitalisering, want er is nog zoveel meer winst te behalen."
Het tweede grote voordeel zit wat hem betreft in het beheer van gegevens. "Als je die bij de bron – de zorgorganisatie – ophaalt, dan hoeft een wijziging slechts 1 keer doorgevoerd te worden, namelijk bij die bron. Nu moet je diezelfde wijzigingen op diverse plekken doen, met alle kansen op fouten en veel meer werk bovendien. Het minimaliseert je beheer en je administratieve lasten. Daar heeft iedere afnemer voordeel van, maar het creëert bij zorgorganisaties ook meer tijd voor de cliënt in plaats van de zoveelste vragenlijst te moeten invullen."
Betere privacybescherming
Een derde voordeel omschrijft Sijstermans met de term privacy by design: de bescherming van de privacy zit al ingebakken in de systematiek. "Onze analisten hoeven bij een zorgorganisatie geen data op te vragen als dat niet per se nodig is. Ze nemen bijvoorbeeld alleen de antwoorden op hun vragen in de vorm van een getal mee. Door de informatie zoveel mogelijk bij de bron te laten, kun je de privacy beter beschermen. Stel dat je wil weten hoeveel patiënten boven een bepaalde leeftijd een specifieke aandoening hebben. Dan heb je aan een getal als antwoord genoeg en hoef je niet allerlei privacygevoelige gegevens op te halen. Uiteraard onder de voorwaarde dat die vraag geautoriseerd is. Je kunt ook sneller informatie krijgen. Als de Kamer de minister vragen stelt bijvoorbeeld, kun je die bij wijze van spreken binnen 10 minuten beantwoorden door de bronnen geautomatiseerd te raadplegen."
Meer transparantie voor burgers
Allemaal dezelfde definities gebruiken draagt ook bij aan meer transparantie voor de burgers, benadrukt Sijstermans. "Het levert zichtbare kwaliteitsindicaties op die vergelijkbaar zijn. Het biedt een mantelzorger de gelegenheid om te kijken wat voor zijn naaste het beste verpleeghuis in de buurt is bijvoorbeeld."
De Afsprakenset KIK-V, waarover ketenpartners het begin dit jaar eens werden, schept een morele verplichting, vindt Sijstermans. "Wat we anders doen dan nu, is dat we het sámen doen. We verplichten ons om de definities te gebruiken die we gezamenlijk hebben afgesproken. Dat zal soms lastig zijn omdat analisten de uitvraag misschien graag nét even anders willen. Maar, 95 procent weten is vaak ook genoeg. Weegt het voordeel van die 5 procent extra informatie op tegen de rompslomp die het teweegbrengt? Ik zeg niet dat extra informatie helemaal niet kan, maar dan moet je er overeenstemming over bereiken met de andere ketenpartners en dat vergt tijd."
Sijstermans’ boodschap aan ketenpartners is dan ook: "Houd je aan je woord en gebruik de definities. Bereid je analisten erop voor. Voor hen betekent het soms een andere manier van werken. Ze moeten zich niet afvragen welke data ze nodig hebben, maar welke vragen ze willen stellen." Ook aan zorgaanbieders doet hij een oproep: "Ik begrijp heel goed dat het enorm drukke tijden zijn en dat het technisch ook ingewikkeld kan zijn. Het hoeft ook niet allemaal vandaag, maar kijk of je mogelijkheden ziet om hier naartoe te bewegen. Er is ondersteuning beschikbaar vanuit KIK-V voor allerlei technische problemen. Grijp de kans die KIK-V je biedt op momenten dat het kan!"